U Republici Srpskoj, mnogi ljudi žele pokrenuti vlastiti biznis. Međutim, mnogi se susreću s izazovima poput nedovoljne informiranosti i straha od administrativnih problema. U ovom tekstu ćemo objasniti razlike između dvije najčešće opcije za registraciju firme u Republici Srpskoj: društvo sa ograničenom odgovornošću (D.O.O.) i samostalni preduzetnik (S.P.).
D.O.O. je vrsta privrednog društva i u pravnom smislu je pravno lice. Osnivači D.O.O.-a su odgovorni samo do visine svog osnivačkog uloga. S druge strane, S.P. je fizičko lice koje obavlja jednu od preduzetničkih djelatnosti i odgovoran je za svoje obaveze iz poslovanja svojom cjelokupnom imovinom.
Osim razlike u odgovornosti, postoje i razlike u troškovima. Takse, porezi, troškovi za promjene registracije i zatvaranja su za S.P. manji nego za D.O.O. D.O.O. ima širi dijapazon djelatnosti kojima se može baviti, dok S.P. obavlja samo jednu preduzetničku djelatnost.
U ovom tekstu pokušali smo rasvijetliti procese registracije biznisa i pojasniti razlike između D.O.O. i S.P. kako bismo pomogli onima koji planiraju pokrenuti vlastiti biznis.
Registracija društva sa ograničenom odgovornošću (D.O.O.)
Pri osnivanju D.O.O. postoje dva scenarija. Najjednostavniji oblik registracije predstavlja situacija u kojoj jedno lice, kao osnivač, registruje D.O.O. sa osnivačkim ulogom od 1 KM. Ukoliko društvo ima više od jednog osnivača, ili je osnivački ulog veći od 1 KM, postoje određene razlike u obradi neophodne dokumentacije. No, krenimo redom.
- Odluka o osnivanju/ Ugovor o osnivanju – u slučaju jednočlanog d.o.o. sa ulogom od 1 KM, osnivač sam ili pomoću advokata sačinjava Odluku, a obavezna je samo notarska ovjera potpisa osnivača. U slučaju kada društvo ima više osnivača, potrebno je da notar sačini ovaj dokument, koji tada postaje Ugovor o osnivanju, uz cjelokupnu notarsku obradu. Ukupni troškovi kreću se između 4 KM, koliko je sama ovjera jednog potpisa, do nekih 300 KM, koliko u prosjeku iznosi notarska obrada ovog dokumenta.
- Odluka o imenovanju lica ovlaštenog za zastupanje – direktora – po istom pravilu, za jednočlani d.o.o. osnivač sačinjava i potpisuje dokument kojim imenuje direktora društva, a potpis ovjerava notar, i naplaćuje ovjeru potpisa. U drugom scenariju, notar sačinjava i notarski obrađuje ovaj dokument.
- Izjava o prihvatanju dužnosti direktora – ovjerena kod notara ili u opštini, sačinjena i notarski obrađena za društvo sa više članova ili ulogom većim od 1 KM
- OP obrazac – obrazac ovjerenih potpisa lica ovlaštenih za zastupanje, ovjeren kod notara ili u opštini
- Ovjerene kopije ličnih karata osnivača i direktora – ovjerene u opštini ili od strane notara, sa taksom od 2 KM po listu/ovjeri
- Potvrdu o mjestu prebivališta za osnivača/e i direktora – dobija se u CIPS-u, uz taksu od 10 KM po potvrdi
- Poresko uvjerenje za osnivača/e – dokaz da osnivači nemaju poreskih dugovanja, dobija se u Poreskoj upravi, uz taksu od 10 KM po uvjerenju
- Potvrdu banke o uplati osnivačkog uloga – uplata osnivačkog uloga vrši se na privremeni račun, a u slučaju da društvo ima više osnivača, iznosi dijelova uloga unaprijed su definisani Ugovorom o osnivanju društva
- Prijavu za registraciju poslovnih subjekata – preuzima se na sajtu APIF-a i elektronski popunjava
Treba imati na umu da je navedeni scenario prevashodno namijenjen onima koji planiraju prvi put pokrenuti sopstveni biznis, te je, u neku ruku, pojednostavljen. Ovoga puta se nismo dotakli scenarija u kojem, npr. osnivači kao ulog daju neku imovinu ili u kojem se osniva društvo za koje se procjenjuje da će automatski imati više od 50 000 KM godišnjeg prometa, te, samim tim biti obavezno ući u sistem PDV-a. Ukoliko bude potrebe, “komplikovanijim” scenarijima ćemo se pozabaviti u sljedećem blog postu.
Registracija samostalnog preduzetnika (S.P.)
- Popunjen obrazac za registraciju preduzetnika SP-1 – može se preuzeti u zgradi Gradske uprave, ili elektronski
- Ovjerena kopija lične karte – ovjerava se u opštini, uz taksu od 2 KM
- Uvjerenje osnovnog suda – kojim se dokazuje da fizičkom licu nije izrečena pravosnažna zabrana obavljanja tražene djelatnosti
- Uvjerenje Poreske uprave Republike Srpske – kojim se dokazuje da fizičko lice nema neizmirenih poreskih obaveza
- Ugovor o osnivanju ortačke radnje – samo ukoliko su osnivači dva ili više fizičkih lica, sačinjava se i ovjerava kod notara, uz notarsku obradu
- Dokaz o uplati takse za registraciju osnivanja preduzetnika – iznosi maksimalno 30 KM. Preduzetnici koji se prvi put registruju su oslobođeni plaćanja takse.
- Popunjen obrazac prijave P2 – preuzima se u Poreskoj upravi ili elektronski
- Rješenje o registraciji preduzetnika
- Ovjerena kopija lične karte
- Ugovor o vođenju poslovnih knjiga – ako preduzetnik sam ne vodi poslovne knjige
- Rješenje o registraciji preduzetnika
- Karton deponovanih potpisa lica ovlaštenih za potpisivanje naloga – dobija se u banci
- Potvrda o registraciji poreskog obveznika